full
null

  

INITRD(4) >Özel Dosyalar  INITRD(4)

İSİM

initrd — önyükleyici ilklendirmeli RAM disk

YAPILANDIRMA

/dev/initrd aygıtı salt-okunur olup büyük aygıt numarası 1, küçük aygıt numarası 250'dir. /dev/initrd genellikle 0400 izinleriyle (sadece root için okuma izni) root:disk sahipliğinde bir dosyadır. Linux sisteminde /dev/initrd aygıtı yoksa şu komutlarla oluşturulabilir: 

mknod -m 400 /dev/initrd b 1 250
chown root:disk /dev/initrd

Ayrıca, /dev/initrd aygıtının kullanılabilmesi için Linux çekirdeği hem "RAM disk" ve hem de "Initial RAM disk" desteğini gömülü olarak içermelidir (yani çekirdek CONFIG_BLK_DEV_RAM=y ve CONFIG_BLK_DEV_INITRD=y seçenekleri ile derlenmiş olmalıdır). /dev/initrd aygıtı kullanılırken RAM disk sürücüsü modül olarak yüklenemez.

AÇIKLAMA

/dev/initrd özel dosyası salt-okunur blok aygıtıdır. /dev/initrd aygıtı çekirdek başlatılmadan önce ön yükleyici tarafından ilklendirilen (yüklenen) bir RAM disktir. Çekirdek iki dönemden oluşan açılış süreci için /dev/initrd blok aygıtının içeriğini kullanabilir.

Açılış işleminin ilk döneminde çekirdek çalışır ve /dev/initrd (önyükleyici tarafından ilklendirilmiş RAM disk) içeriğinden başlangıç kök dosya sistemini bağlar. İkinci dönemde ise bu başlangıç kök dosya sisteminin içeriğinden ek sürücüler veya diğer modüller yüklenir. Ek modüller yüklendikten sonra yeni bir kök dosya sistemi (yani, normal kök dosya sistemi) farklı bir aygıttan bağlanır.

Açılış işlemi

initrd ile açılış sırasında sistem şöyle yüklenir:

  1. Önyükleyici çekirdeği ve /dev/initrd'nin içeriğini belleğe yükler.

  2. Çekirdek çalışmaya başlayınca, çekirdek /dev/initrd aygıtının sıkıştırmasını çözüp içeriğini /dev/ram0 aygıtına kopyaladıktan sonra /dev/initrd tarafından kullanılan belleği serbest bırakır.

  3. Çekirdek, başlangıç kök dosya sistemi olarak /dev/ram0'ı oku-yaz erişimiyle bağlar.

  4. İstenen normal kök dosya sistemi zaten başlangıç kök dosya sistemi ise (yani /dev/ram0) çekirdek son açılış adımına atlar.

  5. Başlangıç kök dosya sisteminde /linuxrc çalıştırılabilir dosyası varsa, /linuxrc 0 kullanıcı kimliği ile çalıştırılır. (/linuxrc dosyası çalıştırılabilirlik iznine sahip olmalıdır. /linuxrc dosyası betik veya geçerli, çalıştırılabilir bir dosya olabilir.)

  6. /linuxrc çalıştırılmazsa ya da /linuxrc sonlandığı zaman normal kök dosya sistemi bağlanır. (Başlangıç kök dosya sistemine bağlanmış dosya sistemleriyle /linuxrc çıkış yaparsa çekirdeğin davranışı BELİRSİZDİR. (Çekirdeğin geçerli davranışı için “EK BİLGİ” bölümüne bakınız.)

  7. Normal kök dosya sisteminde /initrd dizini varsa, /dev/ram0, / dizininden /initrd dizinine taşınır. Aksi takdirde, /initrd dizini yoksa, /dev/ram0 sistemden ayrılır. (/dev/ram0, / dizininden /initrd dizinine taşındığı zaman sistemden ayrılmaz ve böylece /dev/ram0 üzerinde çalışmakta olan süreçler çalışmaya devam edebilir.) Normal kök dosya sisteminde /initrd dizini yoksa ve /linuxrc sonlandığı zaman /dev/ram0 üzerinde hala çalışan süreçler varsa çekirdeğin davranışı BELİRSİZDİR. (Çekirdeğin geçerli davranışı için “EK BİLGİ” bölümüne bakınız.)

  8. Normal kök dosya sistemi üzerinde olağan açılış işlemi (yani /sbin/init çağrısı) uygulanır.

Seçenekler

Aşağıdaki önyükleyici seçenekleri initrd ile kullanıldığı zaman çekirdeğin açılış işlemi etkilenir:

initrd=dosya-ismi

/dev/initrd'nin içeriği olarak yüklenecek dosyayı belirtmek içindir. LOADLIN için bu bir komut satırı seçeneğidir. LILO için bunu /etc/lilo.conf dosyasında kullanabilirsiniz. Bu seçenekle belirtilen dosya ismi genellikle gzipli dosya sistemi imgesidir.

noinitrd

Bu önyükleme seçeneği iki dönemli açılış işlemini iptal eder. Çekirdek, /dev/initrd ilklendirilmemiş gibi olağan açılışı gerçekleştirir. Bu seçenekle, önyükleyici tarafından belleğe yüklenen /dev/initrd'nin içeriği korunur. Bu seçenek /dev/initrd'nin içeriğinin herhangi bir veri olmasına izin verir, dosya sistemi imgesi olması gerekmez. Bu durumda /dev/initrd aygıtı salt okunurdur ve sistem açıldıktan sonra da salt okunur olarak kalabilir.

root=aygıt-ismi

Normal kök dosya sistemi olarak kullanılacak aygıtı belirler. LOADLIN için bu bir komut satırı seçeneğidir. LILO için bunu /etc/lilo.conf dosyasında kullanabilirsiniz. Bu seçenekle belirtilecek aygıt, kök dosya sistemi olarak elverişli ve bağlanabilir bir aygıt olmalıdır.

Normal kök dosya sistemine geçiş

Öntanımlı olarak, normal kök dosya sistemi için, çekirdeğin ayarları (rdev ile çekirdek dosyasında yapılan ayarlar ya da çekirdek dosyası içinde derlenmiş ayarlar) ya da önyükleyici seçenekleri ile yapılan ayarlar kullanılır. Bir NFS üzerinden bağlı normal kök dosya sistemi için, nfs_root_name ve nfs_root_addrs önyükleyici seçenekleri NFS ayarları olarak kullanılır. Bir NFS üzerinden bağlı normal kök dosya sistemi ile ilgili daha fazla bilgi edinmek için çekirdek belgeleri arasında bulunan Documentation/filesystems/nfs/nfsroot.txt (Linux 2.6.33 öncesinde Documentation/filesystems/nfsroot.txt) dosyasına bakılabilir. Kök dosya sistemi ayarları ile ilgili daha fazla bilgi edinmek için bkz: LILO ve LOADLIN belgeleri.

Ayrıca normal kök dosya sistemine geçiş /linuxrc çalıştırılabiliri ile de mümkündür. Bunun için /proc bağlanmış olmalıdır. /proc bağlandıktan sonra /linuxrc, /proc/sys/kernel/real-root-dev, /proc/sys/kernel/nfs-root-name ve /proc/sys/kernel/nfs-root-addrs proc dosyalarına yazarak normal kök aygıtını değiştirir. Bir fiziksel kök aygıtı, /linuxrc tarafından yeni kök dosya sisteminin aygıt numarası /proc/sys/kernel/real-root-dev içine yazılarak değiştirilir. Bir NFS kök dosya sistemi ise, /linuxrc tarafından yeni kök dosya sisteminin NFS ayarları /proc/sys/kernel/nfs-root-name ve /proc/sys/kernel/nfs-root-addrs dosyalarına yazıldıktan sonra /proc/sys/kernel/real-root-dev dosyasına 0xff (sanal NFS aygıt numarası) yazılarak değiştirilir. Örneğin aşağıdaki kabuk komutu normal kök aygıtını /dev/hdb1 olarak değiştirecektir: 

echo 0x365 >/proc/sys/kernel/real-root-dev

Bir NFS örneği olarak, IP numarası 193.8.232.7 ve ismi `idefix’ olan bir sistem için 193.8.232.7 IP numarasıyla bir yerel ağlı NFS sunucusu üzerindeki /var/nfsroot NFS dizinini normal kök dosya sistemi olarak değiştirecek kabuk komutu: 

echo /var/nfsroot >/proc/sys/kernel/nfs-root-name
echo 193.8.232.2:193.8.232.7::255.255.255.0:idefix \
  > /proc/sys/kernel/nfs-root-addrs
echo 255 >/proc/sys/kernel/real-root-dev

Kullanım

initrd'nin esas oluşturulma sebebi sistem kurulumunda modüler çekirdek yapılandırmasını mümkün kılmaktı.

Olası bir sistem kurulum senaryosu şöyle olabilir:

  1. Önyükleyici uygulaması disketten ya da başka bir ortamdan mümkün en küçük çekirdekle (yani sadece /dev/ram, /dev/initrd ve ext2 dosya sistemi desteğiyle) başlar ve başlangıç dosya sisteminin gzipli sürümü ile /dev/initrd'yi yükler. Bu kullanıcıya sorularak, sondalanarak veya ikisini de kullanarak yapılabilir.

  2. /linuxrc çalıştırılabiliri normal kök dosya sistemini (1) ve dağıtım ortamını (2) (CD-ROM, ağ, teyp, vs.) bağlamak için gerekenleri (aygıt türü, aygıt sürücüsü, dosya sistemi gibi) saptar.

  3. /linuxrc çalıştırılabiliri ilk dosya sisteminden gerekli çekirdek modüllerini yükler.

  4. /linuxrc çalıştırılabiliri kök dosya sistemini oluşturur ve içini doldurarak kullanıma hazırlar (Bu adımda normal kök dosya sistemi henüz eksiksiz bir sistem değildir).

  5. /linuxrc çalıştırılabiliri /proc/sys/kernel/real-root-dev dosyasına gerekli değeri yazar ve /proc sistemden ayrılır, normal kök dosya sistemi ve diğer dosya sistemleri bağlı kalır ve /linuxrc çalışmasını sonlandırır.

  6. Bundan sonra çekirdek normal kök dosya sistemini bağlar.

  7. Artık normal kök dosya sistemi kullanıma hazırdır, yani önyükleyici kurulabilir.

  8. Sistemi açmak için kullanılacak modüllerle birlikte bir dosya sistemini /dev/initrd'ye yükleyecek önyükleyici yapılandırılır (Yani, /dev/ram0 aygıtında değişiklik yapılabilir, sonra sistemden ayrılıp son olarak /dev/ram0 içindeki imge bir dosyaya yazılabilir).

  9. Sistem artık açılabilir hale gelmiştir ve ek kurulum işlemlerine devam edilebilir.

Yukarıdaki senaryoda /dev/initrd'ye düşen anahtar rol, çekirdeği yeniden derlemeden, büyük bir çekirdek kullanmak zorunda kalmadan hatta bir başlangıç çekirdeği seçilmesi bile gerekmeden normal sistem işlemleri sırasında kullanılan yapılandırma verilerinin yeniden kullanılabilirliğini sağlamaktır.

Bir ikinci senaryo da tek bir yönetim ağında farklı donanım yapılandırmalı sistemler üzerinde çalışan Linux kurulumları içindir. Böyle durumlarda, küçük bir çekirdek ailesi (ideal olarak bir çekirdek) kullanılması ve yapılandırmaya ilişkin sisteme özel yapılandırmaların mümkün olduğu kadar küçük tutulması istenebilir. Bu durumda, ihtiyaç duyulan tüm modülleri içeren bir dosya oluşturulur. Bundan sonra sadece /linuxrc dosyası veya /linuxrc tarafından çalıştırılan bir dosya farklı olabilirdi.

Bir üçüncü senaryo kurtarma diskleri için daha elverişlidir. Kök dosya sisteminin disk bölümünün yeri gibi bilgiler önyükleme sırasında gerekli olmadığından bunun için, /dev/initrd'de yüklü sistem olası sağlamlık sınamasından sonra otomatik algılama ya da kullanıcıya sorma kullanabilir.

Son ama en çok kullanılan senaryo CD-ROM'dan kolay kurulum için initrd kullanan CD-ROM'lu Linux dağıtımlarının kullandığı senaryodur. Dağıtım, herhangi bir disket kullanmadan /dev/initrd'yi doğrudan yüklemek için LOADLIN'i kullanabilir. Dağıtım ayrıca, bir açılış disketinden LILO kullanıp, /dev/initrd üzerinden CD-ROM'daki daha büyük bir ram disk'i yükleyebilir.

İLGİLİ DOSYALAR

/dev/initrd
/dev/ram0
/linuxrc
/initrd

EK BİLGİ

  1. /dev/ram0, / dizininden /initrd dizinine taşınırken bağlı kalan dosya sistemleri kullanılmakta olan çekirdekle erişilebilir olmaya devam eder. Buna rağmen /proc/mounts girdileri güncellenmez.

  2. /initrd dizini yoksa, kullanılmakta olan çekirdekle, /dev/ram0 hala bir süreç tarafından kullanılıyorsa ya da üzerinde bağlı bir dosya sistemi varsa, /dev/ram0 sistemden tamamen ayrılmaz. /dev/ram0 sistemden tamamen ayrılamamışsa bellekte kalacaktır.

  3. /dev/initrd kullanıcıları yukarıda belirtilen davranışa bağımlı olmamalıdır. Bu davranış çekirdeğin gelecekteki sürümlerinde değişebilir.

İLGİLİ BELGELER

chown(1), mknod(1), ram(4), freeramdisk(8), rdev(8)

Çekirdek paketinin 4.10 sürümü öncesinde Documentation/initrd.txt, sonrasında Documentation/admin-guide/initrd.rst dosyası, LILO belgeleri, LOADLIN belgeleri, SYSLINUX belgeleri.

YAZAN

initrd aygıtının çekirdek kodu Werner Almesberger ve Hans Lermen tarafından yazılmıştır. initrd kodu Linux çekirdeğinin geliştirme sürümlerinden 1.3.73 sürümünde çekirdek kaynak koduna dahil edilmiştir.

ÇEVİREN

© 2003, 2022 Nilgün Belma Bugüner
Bu çeviri özgür yazılımdır: Yasaların izin verdiği ölçüde HİÇBİR GARANTİ YOKTUR.
Lütfen, çeviri ile ilgili bildirimde bulunmak veya çeviri yapmak için https://github.com/TLBP/manpages-tr/issues adresinde "New Issue" düğmesine tıklayıp yeni bir konu açınız ve isteğinizi belirtiniz.
Yasal Uyarı
 * Özgün Belgenin Lisans ve Telif Hakkı bilgileri:
 *
 * This man-page is Copyright (C) 1997 John S. Kallal
 *
 * Permission is granted to make and distribute verbatim copies of this
 * manual provided the copyright notice and this permission notice are
 * preserved on all copies.
 *
 * Permission is granted to copy and distribute modified versions of this
 * manual under the conditions for verbatim copying, provided that the
 * entire resulting derived work is distributed under the terms of a
 * permission notice identical to this one
 *
 * Since the Linux kernel and libraries are constantly changing, this
 * manual page may be incorrect or out-of-date.  The author(s) assume no
 * responsibility for errors or omissions, or for damages resulting from
 * the use of the information contained herein.  The author(s) may not
 * have taken the same level of care in the production of this manual,
 * which is licensed free of charge, as they might when working
 * professionally.
 *
 * Formatted or processed versions of this manual, if unaccompanied by
 * the source, must acknowledge the copyright and author(s) of this work.
 *
 * If the you wish to distribute versions of this work under other
 * conditions than the above, please contact the author(s) at the following
 * for permission:
 *
 *  John S. Kallal -
 *     email: <kallal@voicenet.com>
 *     mail: 518 Kerfoot Farm RD, Wilmington, DE 19803-2444, USA
 *     phone: (302)654-5478
 *
Linux man-pages 5.10 Mart 2019 INITRD(4)