Bu bölümde anlatılanlar:
Bir salt-okunur dosyanın açılması
Metinde arama yapılması
Bir dosyayı kapamak için tamponun boşalması
İmlecin hareketlerine ve bireştiricinin anlaşılmasına alışmak çok sayıda
alıştırma yapmayı gerektirir. Salt-okunur dosyalarla çalışmak, dosya
düzenleme komutlarının olası olumsuz sonuçlarına maruz kalmaksızın
alıştırma yapabilmenizi sağlar.
Bu bölümde, düzenleme izni verilmeyen bir dosyayı açmak ve okumak için
gereken işlemler anlatılacaktır. Bunlar başvuru dosyaları veya mali
dosyalar olabilir. Yaygın bir örnek, bir yazılımın ya da web sitesinin
"Sık Sorulan Sorular" (SSS) dosyasıdır. Emacs için de yazılımla gelen bir
SSS dosyası vardır.
Not: Emacs komutları için gereken hemen hemen tüm tuş dizilimlerinin
KONTROL veya ALT tuşu ile başladığını hatırlayın. Emacs diğer tuş
dizilimlerini çoğunlukla metin veya komut istemine yanıt olarak yorumlar.
(İstisnalardan 9. Bölüm: Dosya Yönetimi'nde bahsedilecek.)
Bir Salt-okunur Dosyanın Açılması
Salt-okunur (yazma yetkiniz olmayan) bir dosyayı normal bir dosya gibi
açabilirsiniz: Emacs'ın komut satırında dosya adı girerek. Emacs dosyada
bir değişiklik yapmanıza izin vermeyecektir ve denemeniz halinde bip sesi
ile sizi uyaracaktır.
Ekrandaki metin dosyanın kendisi değil bir tampon kopyasıdır. Sadece okuma
yaptığınızdan, açtıktan sonra dosyayı değiştiremez veya tamponu dosyaya
kaydedemezsiniz.
Emacspeak'i başlatırken eğer dosya adı eklemezseniz, Emacspeak durumu
belirten kısa anons yapacak ve sizden ilgili komutları bekleyecektir.
Not: Salt-okunur bir dosya olarak "masal.txt" yazılıma dahil edilmiştir.
"masal.txt" konuşma komutları için alıştırma yapmak üzere eklenmiş, tanınmış
bir peri masalıdır. Bu bölümün dersleri için "masal.txt" dosyasını açıp
kullanabilirsiniz.
Dosyanın Açılması
Bu birinci görevde, öğretici yeni başlayanlara benioku dosyasındaki
metinlere imleci nasıl konumlayacağı ve nasıl okutacağı ile ilgili
alıştırma önerileri sunar. Dosya açma komutunun "Sonuçlar"ında yeni
başlayanlar için alıştırma adımları [köşeli parantez içinde]
verilmiştir.
Emacspeak'i başlatmak ve mevcut bir dosyayı okumak amacı ile açmak
için kabukta komut istemine şunu yazın: emacspeak [dosyaismi]
Sonuçlar:
Emacspeak, "tamamen işlevsel" olduğunu ve "devrelerinin mükemmel
çalıştığını" belirten kısa bir duyur yapar. Benioku metin
dosyasının başlangıcı ekranda görünür.
[Metnin farklı bölümlerini dinlemek için imleci hareket ettirecek
komutları giriniz.]
Ekranın altındaki kip satırında, dosya adı, kip ve imlecin yeri
gösterilir.
[Kip satırını dinlemek için KONTROL-x m giriniz.]
Kip satırının altındaki mini-tampon bir sonraki komutunuz için
hazır beklemektedir.
[Metin birimlerini (harfler, sözcükler, satırlar, cümleler,
paragraflar) seçmek ve benioku dosyasının içeriğini dinlemek için
2. Bölümdeki komutları giriniz.]
Metinde Arama Yapılması
Eğer özel bir konu başlığı, bir isim veya dosyadaki bir karakter dizisini
araştırıyorsanız, arama komutlarını kullanarak zamandan kazanabilirsiniz.
Bilgisayara metinde bulmasını istediğiniz bir sözcük veya bir sözcüğün
parçası olan bir dizgeyi girmelisiniz.
Dosyada belli bir dizgeyi aramak için şu komutu kullanın:
KONTROL-s <dizge>
Sonuçlar:
Dizgenin ilk karakterini yazdığınız anda, Emacs ileri yönde aramayı
başlatır ve karakteri ilk bulduğu yerde görüntüleyip satırı
seslendirmeye başlar. Eğer ikinci karaktere basarsanız, bu kez iki
karakterden oluşan dizgeyi ileri doğru arar. Buna "arttırımlı arama"
denir. Eğer Emacs bir karakter dizisi bulursa ve bu aradığınız kısım
değilse, KONTROL-s'ye tekrar basarak bir sonraki karakter dizisini
aratabiliriniz. Eşleşme bulunamaz ise, Emacspeak "arama başarısız"
anlamına gelen bir bip sesi çıkarır.
Aramayı bitirmek için ya <enter> tuşuna basın ya da herhangi
bir Emacs komutu girin.
Veya geriye doğru arama için: KONTROL-r <dizge>
Sonuçlar:
Emacs dizgeyi eşleştirmek için geriye, dosya başına doğru bir arama
yapar. Eğer eşleşme bulunursa, aranan metnin bulunduğu satır
seslendirilir. Eşleşme bulunamazsa, Emacspeak "arama başarısız"
anlamına gelen bir bip sesi çıkarır.
Aynı karakter dizisini tekrar aramak için, (metnin ilerisine doğru
aramak için) sadece KONTROL-s KONTROL-s veya (metnin başına, geriye
doğru aramak için) KONTROL-r KONTROL-r tuşlarına basın.
Bu komut "artırımlı arama" olarak adlandırılır. Mini-tampona komut
girildiğinde, "Arıyorum" der. Mini-tampon geri doğru arama yapıldığında
bu durumu size farkettirmek için "Geriye doğru arıyorum" der. Emacs
arama yapmak üzere yazdığınız ilk karakteri söyler ve bulduğu satırı
sesli okur. Bir sonraki karakteri bastığınızda arama işlemine, bu bir
çift karakter için aynı yönde devam edecektir. Karakter girdikçe bu
böyle devam eder. Eğer aramak istediğimiz dizgeden başka var mı diye
bakmak isterseniz KONTROL-s'ye tekrar basın.
Bir Salt-okunur Dosyanın Kapatılması
Salt okumak amaçlı açtığınız dosyayı kapattığınız zaman, tampon kopyası
yokedilir. Özgün dosyada hiçbir değişiklik olmaz. Emacs bu tampon
yoketme işlemine "tamponun yokedilmesi" adını verir.
Metin düzenleme bölümünde, Emacs'ın 'yoket' terimini kullandığı diğer
metin düzenleme yollarını öğreneceksiniz. Dosya kapamak için kullanılan
komutlarda, yoket komutunu kullanmak demek sadece tampon kopyasını
yoketmek demektir.
Dosyayı kapamak için, "yoket" komutunu kullanın:
KONTROL-x k -- tamponu kaydetmeden yokeder.
Sonuçlar:
Ekran kararır.
Emacs tamponu kaydetmeden yokeder.
Emacs bir önceki tamponu veya "yokluk" tamponunu açar.
Kip satırı başa, temel kipe gelindiğini belirten "scratch, 0%,
fundamental mode." olarak seslendirilir.
Dosyayı kapattıktan sonra, okumak üzere başka dosyaları açabilirsiniz
veya KONTROL-x KONTROL-c ile oturumu kapatabilirsiniz.
Bu bölümdeki komutların özeti
emacspeak <dosyaismi>
Emacspeak'i başlatır ve ismi belirtilen dosyayı açar.
KONTROL-s <dizge>
İleri doğru arama yapar.
KONTROL-r <dizge>
Geriye doğru arama yapar
KONTROL-x k
Tamponu kaydetmeden yokeder.