4. Sözcükleri Duymak

Bu bölümün içeriği:
    Konuşma çıktısını düzenlemek
    Metin birimlerini farklı seslendirmek
    Noktalamaları seslendirmek
    Çevrimiçi yardım almak

    Emacspeak komutları konuşma bireştiricisini etkin hale getirmek için
    kullanır. Tasarım olarak çoğu, imleci taşıyan Emacs komutları ile aynıdır.
    Bilgisayarınıza kurulan Emacspeak'te, imleç komutlarla hareket eder ve
    metin birimleri otomatik olarak seslendirilir.

Konuşmayı Düzenleme
    Komutlarla konuşmayı durdurarak ve konuşma hızını değiştirerek konuşma
    bireştiricisini düzenleyebilirsiniz. Bu komutlar için tuş dizilimi bir
    tuşdan fazladır. İkinci tuşa basmak için ikinci tuşa basmadan önce KONTROL
    tuşunu serbest bırakın.

    Öğreticide "yansır" veya "duyarsınız" kelimelerinin girdilerin duyulmasını
    ifade ettiğini, "der/söyler" veya "seslendirir" diye belirttiklerimizin de
    çıktı komutlarını anlattığını hatırlayın. Bu, konuşma komutlarının nasıl
    kullanıldıklarını hatırlatmada yardımcı olur.

Konuşmayı durdurma
    Bireştiriciyi konuşturmayı öğremeden önce, istediğinizde onu susturmayı
    öğrenelim. Seçtiğiniz metni yeterince dinlediğinizi düşünerek tamamını
    dinlemeden, konuşmayı durdurarak zaman kazanabilirsiniz.

    Bu komut konuşmayı hemen durdurur. Konuşma çıktısına neden olan her komut
    kalan kelimelerini unutacaktır. Konuşmayı durdurmak için: KONTROL-e s

    Sonuç: Konuşma aniden durur.

Konuşma hızını ayarlama
    Eğer konuşma bireştiricisi çok hızlı ya da çok yavaş konuşuyorsa, konuşma
    hızını değiştirebilirsiniz. Değişiklik aralığı kullandığınız bireştiricinin
    markasına göre değişir. Yazdığınız sayı dakikada okunacak kelime sayısı
    olacaktır ki, bu 200 ile 300 arasındadır.

    Konuşma hızı komutu 3 karakterli tuş dizilimine sahiptir ve bir de sayısal
    değer alır. Sadece ilk karakter için KONTROL tuşuna basılı tutun.
    Tuş dizilimi : KONTROL-e d r <sayı>

    Sonuç: Bireştiricinin konuşma hızı girilen sayıya bağlı olarak değişir.

Metni seslendirmek
    3. Bölümde öğrendiğiniz imleci hareket ettiren komutların çoğu aynı zamanda
    Emacspeak'i seçilen metin parçacıklarını otomatik olarak seslendirmek üzere
    tetikler. Bu bölümde, bu komutları gözden geçirip, metni ya da ekrandaki
    alanları okuyan yenilerini öğreniyor olacağız.

    Eğer konuşma bireştiricisi yeterince anlaşılır değilse, konuşma sesini,
    ses düzeyini ve hızını ayarlayabildiğinizi hatırlayınız.

    Karakterleri tek tek seslendirmek
        KONTROL-f ile imleci her seferinde bir karakter ileri taşırken,
        karakterleri seslendirmek için KONTROL-e c'ye basın.

    Sonuç:
        İmlecin üzerinde olduğu karakter seslendirilir.

    Kelimeleri Seslendirmek
        Bir satırda imleci kelime kelime hareket ettirirken, her seferinde
        kelimeyi seslendirmek için, ALT-f'ye basın.

        Sonuç:
            İmleç bir sonraki kelimeye taşınır. Kelime seslendirilir.

        veya ALT-b'ye basın

        Sonuç:
            İmleç bir önceki kelimeye taşınır. Kelime seslendirilir.

    Satırları seslendirmek
        Emacspeak'i kullanarak, imlecin satırın neresinde olduğuna bakmadan,
        satırın tümünün seslendirilmesini sağlayabilirsiniz. Tuş sırası:
        KONTROL-e l --(son karakter küçük L)

        Sonuç:
            İmlecin üzerinde olduğu satır seslendirilir.

        Metin boyunca satır satır ilerleme ve her satırı seslendirmek için
        KONTROL-n'ye basın.

        Sonuç:
            İmleç bir sonraki satıra hareket eder. Satır seslendirilir.

        veya KONTROL-p'ye basın.

        Sonuç:
            İmleç bir önceki satıra hareket eder. Satır seslendirilir.

    Dosyaların ilk veya son satırını seslendirmek
        Bu komutlar imleci dosyanın başına ya da sonuna taşır. Sonra
        bireştirici imlecin üzerinde olduğu satırı seslendirir. Bu komutlarda
        özel karakterler kullanılır: > (büyüktür) ve < (küçüktür).
        ALT- < tuşlayın.

        Sonuç:
            İmleç dosyanın ilk satırına gider. Satır seslendirilir.


        veya ALT- >'e basın.

        Sonuç:
            İmleç dosyanın son satırına gider. Satır seslendirilir.

    Noktalama imlerinin seslendirilmesi
        Bu komut metin boyunca seslendirilecek noktalama işaretlerinin
        miktarını ayarlar. Bu komutlar üç karakterli bir tuş dizilimi ile
        bir dizgeden oluşur. Komutta kullandığınız bu sözcüğe göre okunacak
        noktalama işareti çeşitliliği artacak ya da azalacaktır. Hangi
        sözcüğün hangi noktalama işaretlerinin okunmasını sağladığı
        tamamen kullandığınız bireştiriciye bağlıdır. Noktalama imlerinin
        bazılarını seslendirmek için KONTROL-e d p some tuşlayın.

        Sonuç:
            Metin seslendirilirken bazı noktalama imleri de seslendirilir.

        'all' dizgesi verildiğinde, bazı bireştiriciler sözcükler arasındaki
        boşlukları bile seslendirir. Tüm noktalamaları seslendirmek için bu
        tuş dizilimini kullanın: KONTROL-e d p all

        Sonuç:
            Metin seslendirilirken noktalama imleri de seslendirilir.


        Eğer noktalama imlerinin hiçbirini seslendirmek istemezseniz:
            KONTROL-e d p none

        Sonuç:
            Metin seslendirilirken noktalama imleri seslendirilmez.

    Tamponun seslendirilmesi
        İmleci dosyanın başına hareket ettirmeden tampondaki metnin tamamını
        seslendirmek için, tampon seslendirme komutlarını kullanın. Eğer
        tampondaki metin çok uzunsa, konuşmayı istediğiniz zaman KONTROL-e s
        veya KONTROL-g tuş dizilimleri ile durdurabileceğinizi hatırlayın.
        Tamponu dinlemek için: KONTROL-e b

        Sonuç:
            Tampon içeriğinin tamamı seslendirilir.

Seslendirme Komutlarının Hatırlatılması
    Eğer metni seslendirmek için kullanacağınız komutları
    hatırlayamazsanız veya eğer tuş dizilim kalıplarını hatırlar ama ne
    işe yaradıklarını hatırlamazsanız, Emacspeak size istediğiniz
    aradığınız komutları bulmanız için bir takım yöntemler sağlar.

    Seslendirme Komutlarının Çevrimsel Listesini Bulmak
        Emacspeak'i etkinleştiren komutların bir listesine her zaman
        ulaşabilirsiniz. Bireştirici tüm listeyi özdevinimli olarak
        seslendirir. Bu dosyayı açmak için şu tuş dizilimini kullanın:
        KONTROL-h KONTROL-e

        Sonuç:
            Komut listesinin tamamı seslendirilir.

    Tek bir Seslendirme Komutu için Çevrimsel Yardım Bulmak
        Eğer belli bir komutu hatırlamazsanız, Emacs'ın araştırma aracını
        komutla ilgili bir kelime ya da düzenli ifade vererek
        kullanabilirsiniz. Araştırma aracı istekte bulunmanızı istediğinde,
        komut adı ile eşleşecek bir sözcük ya da bir düzenli ifade girin.
        Örn. "kelime.*ses" gibi; bu, "kelime" ve "ses" sözcükleri arasında
        sıfır veya daha fazla karakter bulunan bir dizgeyi ifade eder.
        Emacs bu ifade ile eşleşen olası komutları ve tuş dizilimlerini
        liste halinde verecektir.

        Bir arama yapmak için: KONTROL-h a <ifade>

        Sonuç:
            Emacs der ki, "apropos command--regular expression.". Yani,
            Emacs, "münasip bir komut veya bir düzenli ifade." istediğini
            belirtiyor. Bu bir ifade girmeniz için Emacs tarafından yapılan
            bir istektir. Eğer aranan komut bulunmazsa, "no apropos matches."
            gibi bir şey duyarsınız; yani, Emacs "münasip bir eşleşme yok"
            demek istemektedir. Eğer komut bulunursa, Emacs bulunanı
            söyleyecektir.

            (Umarım bir gün Emacs Türkçe konuşmayı öğrenir de, ne demek
            istediğini değil, ne dediğini yazarız bu satırlara. Ç.N.)

    Tuş dizilimine Uyan Komutu Bulmak
        Eğer bir tuş dizilimini hatırlıyor ama istediğiniz komutun karşılığı
        olup olmadığından emin olamıyorsanız, Emacs'a bu tuş diziliminin hangi
        komuta eşdeğer olduğunu sorabilirsiniz: KONTROL-h k <tuş dizilimi>

        Sonuçlar:
            Belirttiğini tuş dizilimini duyduktan sonra, eğer eğer eşleşen
            hiçbir komut bulunmaz ise, Emacs, "undefined." yani "tanımsız" der.
            Eğer komutu bulmuşsa, komutu ve anlamını söyler.

4. Bölümdeki Komutların Özeti
    Bu tablo bu bölümde öğretilen tuş dizilimlerinin ve komutların
    işlevlerini listeler.

    KONTROL-e s
        Konuşmayı durdurur.

    KONTROL-e d r <sayı>
        Bireştirici konuşma hızını ayarlar

    KONTROL-e c
        İmlecin üzerinde bulunduğu karakteri söyler

    ALT-f
        İmleci bir sonraki sözcüğe taşır ve sözcüğü seslendirir.

    ALT-b
        İmleci bir önceki sözcüğe taşır ve sözcüğü seslendirir.

    KONTROL-e l (küçük L)
        İmlecin üzerinde olduğu satırı seslendirir.

    KONTROL-n
        İmleci bir sonraki satıra taşır ve satırı seslendirir.

    KONTROL-p
        İmleci bir önceki satıra taşır ve satırı seslendirir.

    ALT-<
        İmleci metnin ilk satırına taşır ve satırı seslendirir.

    ALT->
        İmleci metnin son satırına taşır ve satırı seslendirir.

    KONTROL-e d p some
        Metindeki bazı noktalamaları seslendirir.

    KONTROL-e d p all
        Metindeki tüm noktalamaları seslendirir.

    KONTROL-e d p none
        Metindeki hiçbir noktalamalayı seslendirmez.

    KONTROL-e b
        Tampon içeriğini seslendirir.