Bu bölümde anlatılanlar:
    Dizinleri düzenleme için kip
    Bir dizini nasıl tararız
    Dosyaların yönetimi

    Bu bölümde, dizinlerin düzenlenmesi ve taranması ile dosyaların taşınmış,
    silinmiş ve adı değiştirilmiş nesneler olarak ele alınmasından
    bahsedilecektir. Emacs dosya yönetimi için "dizinli" kip (dired mode) diye
    bilinen özel bir kipe sahiptir.  Metin düzenlemede kullanılan bir çok komutu
    dizin listelerini düzenlemekte kullanabilirsiniz.

Dizinli Kip Kullanımı
    Dizinleri düzenlemek için, Emacs'ın dizinli (dired) kipini kullanırsınız.
    Dired, İngilizce "directory editor" kısaltmasıdır ve amacı kipin
    işlevselliğini hatırlatmaktır. Dizinli Kip Windows'ta dosya ve dizinlerin
    listesini görebildiğiniz dosya yöneticisine benzer.

    Tanım:
        dizinli kip -- Dizinleri taradığınız ve  dosyaları düzenlediğiniz kip.


    "dosya bul" (find file) komutunu bir dizin adı ile kullanmak suretiyle
    ister istemez dizinli kipe girersiniz. Bu komut aşağıdaki "Dizinleri
    düzenleme" başlığı altında anlatıldı.

    Sesletim
      Emacs kullanıcıları "dired" kipini "dear Ed." gibi sesletirler. Bununla
      birlikte, bireştirici "dired" kipinin adını "tired" şeklinde söyler.
      Lisanımız yazıldığı gibi okunan dillerdin değil. (Tabii yazar bunu
      İngilizce için söylüyor.)

Alıştırma Dosyalarının Kullanımı
    Dosya yönetim komutlarıyla alıştırma yapmak için, bazı dosyalar
    oluşturmanız ve onları ev dizininize depolamanız gerekmektedir. Öğreticinin
    örneklerinde, ev dizininizin isminin "ev" olduğu varsayılır ve bu dizin
    "alıştırma" ve "örnek" isimli dosyaları içerir. Bu isimlerde dosyalar
    oluşturarak komut kullanma alışkanlığı edineceksiniz.

Komutların Onaylanması
    Yeni başlayanlar ev dizinlerindeki örnek dosyaları tarama ve düzenleme
    alıştırması yapmalıdırlar. Tamponda dosya düzenlemede işlemlerinden farklı
    olarak, dizinleri değiştirdiğinizde diskinizdeki gerçek dosyaları
    değiştirmiş olursunuz. Sistem her silme komutunda onay isteyecektir ama
    dikkat etmezseniz, dosyaları geri getirilemez şekilde silebilirsiniz.
    Onay istemcisini dikkatli yanıtlayın; daha sonra fikrinizi değiştirme
    şansının olmayacak.

    Sesletim
        Bir dizinin taranması sırasında arama komutları ile istediğiniz dosyayı
        bulabilirsiniz. Bazı dosya isimleri sözcüklerle ifade edilemezler ya da
        doğru okunamazlar. Eğer Emacspeak tarafından seslendirilen dosya ismini
        anlayamazsanız, dosya adını her seferde bir karakter sesletilecek
        şekilde dinleyin. Dosya ismi harf ve rakamlardan oluştuğu halde anlamlı
        bir sözcük olmayabilir. Böyle dosyaların adlarını bireştiriciden
        duyulduğunda daha anlaşılır kılmak için değiştirebilirsiniz.

Bir Dizinin Taranması
    Bir dizindeki dosyaları taramak için n tuşunu kullanın

    Sonuçlar:
        Emacs imleci dizindeki bir sonraki girdiye taşır.

    veya p tuşuna basın

    Sonuçlar:
        Emacs imleci dizindeki bir önceki girdiye taşır.

Bir Dosyaya Bakmak
    İmleç tarafından işaret edilen dosyayı incelemek için ENTER tuşuna basın.

    Sonuçlar:
        Emacs dosya için bir düzenleme tamponu açar.

Dosyaların Bulunması
    Bir dizinde imlecin göstermediği veya dizinli kipte değilken ismini
    bildiğiniz bir dosyayı bulmak için KONTROL-x KONTROL-f tuşlarını
    kullanabilirsiniz.

    Sonuçlar:
        Kip satırı seslendirilir.
        Tamponda dosya adı için bir komut istemi görünür.
        Mini-tampon "şu dosyayı bul:" (find file) der.

    İstediğiniz dosya adını girin, örneğin, "alıştırma". Dosya içeriğini
    gösteren bir tampon açılacaktır.

Dosya İsimlerinin Aranması
    Bir dizin içinde bir dosyanın ismini bulmak için, dosya adının tamamını
    ya da bir kısmını girerek arama yapabilirsiniz. Arama komutları aşağıdaki
    arama adımlarında gösterildiği şekilde kullanılır. Önce dosya arama için
    kullanılan komutları öğrenelim:
        KONTROL-s -- ileriye doğru arama
        KONTROL-r -- geriye doğru arama

    Sesletim:
        Mini tampon geriye doğru arama yaptığını söyleyerek size arama yönünü
        hatırlatır.

Dosya İsmi Arama Adımları:
    Bir dizin içinde bir dosya ismini aramak için aşağıdaki adımları kullanın:
      1. Aramayı yapacağınız yöne uygun arama komutunu girin.
      2. Mini-tampon istemcisi "arıyorum" anlamında "I-search" diyerek
         girdi bekler.
      3. Bir dizge girin -- örneğin, aradığınız dosyanın adı.
      4. ENTER tuşuna basın.

    Sonuçlar:
        Bir aramanın çeşitli olası sonuçları vardır.

        Arama başarılı olursa:
            Eğer dosya adı bulunursa, düzenleyici aramayı sona erdirir
            ve bir im koyar. Ekranda dosyanın bir kopyasını içeren bir
            tampon açılır.

        Arama başarısız olursa iki olasılık vardır:
          1. Eğer sadece ismin bir kısmını girdi iseniz ve arama sizi yanlış
             bir sonuca götürdü ise, aynı tuşa tekrar basın ve aramayı
             sürdürün. Yeni bir dizge girmediğiniz müddetçe arama komutu
             bir önceki dizgeyi kullanacaktır.
          2. Eğer dizge hiçbir şeyle eşleşmezse, Emacspeak "arama başarısız"
             anlamına gelen bir bip sesi çıkarır.

        Aramanın tekrar denenmesi:
            ENTER tuşuna basarak eski aramayı sona erdirdikten sonra KONTROL-s
            veya KONTROL-r tuşlarını kullanarak yeni bir arama başlatın.

        Aramanın iptal edilmesi:
            Herhangi bir zamanda, 4. Bölümde öğrendiğiniz durdurma komutları ile
            aramayı durdurabilirsiniz. Aramayı durdurmak için, ENTER veya
            KONTROL-g tuşuna basın.

Dizinlerin Düzenlenmesi
    Bir dosya seçerek ve komut girerek dizin içindeki dosyaları yeniden
    adlandırabilir veya taşıyabilirsiniz. Bu eylemler için tuş dizilimlerinde
    KONTROL veya ALT tuşları kullanılmaz. Komutlara sıradan tuşlar atanmıştır.
    Belirtildiği gibi basitçe tek karakter girin.

Dosya İsminin Değiştirilmesi
    Emacs'da dosya adı değiştirdiğinizde, dosyayı yeni adının altına taşımış
    olursunuz (Emacs yazarı yazılım dilinde makineye işlemi böyle ifade
    edebiliyor - yazılım dilinde işlevin ismi "move" olsa gerek - gerçekte
    bu böyle olmaz). Bundan dolayı bu komutu kullandıktan mini-tampon ne
    diyecek diye beklediğinizde dosyanın taşındığını belirten bir söylem
    duyarsınız. Dosya ona verdiğiniz yeni adı ile listelenir fakat gerçekte
    diskteki yeri değişmez. (Ç.N. - Bunu garipsemeyin; bir zamanlar
    bilgisayarların bellekleri sadece 1 kilobayttı ve bir sayfalık kodu
    gün boyunca makineye kodladıktan sonra derlemesi için makineye verip
    insanlar evlerine giderdi. Bu bakımdan yılın 4 hane ile değil 2 hane
    ile belirtilmesi, benzer işlemlere aynı işlevi kullanmak gerçekten birer
    kazançtı. Emacs tağ o zamanlardan kalma bir metin düzenleyicidir.)

    Dosya adını değiştirmek için, R tuşunu kullanın.

Dosya adı Değiştirme Adımları:
    Dosya adını değiştirmek için şu adımları kullanın:
      1. Mini-tamponda R tuşuna basın.
      2. Düzenleyici eski dosya ismini belirtip yenisini sorar:
         "rename <oldname> to /home/username/"
      3. Yeni dosya adını girin.
      4. ENTER tuşuna basın.

    Sonuçlar:
      Mini-tampon bir dosyanın biri taşındı anlamında "moved one of one" der.

Dosya Silmek
    Bir dizinden dosya silerken için üç durak vardır. Herhangi birinde
    fikrinizi değiştirebilirsiniz. Bu işlem bir dosyayı kazara ve çabucak
    silmekten sizi korur.

Dosya Silme Adımları
    Bir dizinden bir dosyayı sileceğimiz bu adımlarda örnek dosya adı olarak
    "alıştırma" ismini kullanacağız:
      1. İster dosya ismi arama komutu ile ister dosya bulma komutu ile
         dosyayı bulun.
      2. D tuşuna basın.
         Sistemin yanıtı: Dizin listesinde ilgili girdirin en soluna büyük d
         harfi yerleştirilir. Emacspeak'in bu satırı İngilizce okuması
         gerektiğinde, sesletim alfabesini kullanır ve "cap Delta" der.
      3. Silmek istediğiniz tüm dosyaları bu şekilde imleyin.
      4. X tuşuna basın.
         Sistemin yanıtı: Mini-tampon, "alıştırma silinsin mi, evet mi hayır
         mı?" anlamında "Delete "practice"? Yes or no." şeklinde soru sorar.
      5. "yes" yazın. Sadece y yetmez, tüm sözcüğü yazmak zorundasınız.

Silme İmini Geri Almak
    "D" ile imledikten sonra bir dosyayı silmemeye karar verirseniz, bu imi
    kaldırabilirsiniz. U tuşuna basın (Bu büyük U harfidir.)

    Sonuçlar:
        Dizin listesinde üzerinde bulunduğunuz satırdaki dosya adından silme
        imi kaldırılır.

Açık İki Dosyayla Çalışmak
    Düzenleme yaparak ve birinden diğerine kopyalama yaparak iki dosya arasında
    işlem yapabilirsinz. Aynı anda açık olan iki tampona sahip olacaksınız.
    İstediğiniz iki dosyayı seçmek için dosya bul komutu kullanın, sonra tampon
    değiştir komutu ile tamponlar arasında gidip gelirsiniz.

    Açık tamponlar arasında geçiş yapmak
        İki tamponun arasında geçiş için kullanılacak komut: KONTROL-x b

    Sonuç:
        Ekranda, etkin olan tampon değişir.
        Emacspeak etkinleştirilen tamponun kip satırını seslendirir.

    Gören kullanıcılar ekranı iki tampona bölebilirler. Görme engelli
    kullanıcılara bunun bir yararı yoktur.

Bu Bölümdeki Komutların Özeti
    KONTROL-x KONTROL-f
        Düzenleyiciye bir dosya bulmak istediğinizi haber verir.

    KONTROL-s
        İleri doğru arama yapar (listenin aşağısına doğru)

    KONTROL-r
        Geriye doğru arama yapar (listenin yukarısına doğru)

    KONTROL-g
        Aramayı ya da herhangi bir eylemi durdurur.

    n
        İmleci bir sonraki dosyaya taşır.

    p
        İmleci bir önceki dosyaya taşır.

    R
        Düzenleyiciye bir dosya adını değiştirmek istediğinizi haber verir.

    D
        Silinecek dosyayı imler

    X
        Düzenleyiciye bir dosyanın sileceğini haber verir.

    U
        Silme imini kaldırır

    KONTROL-e b
        Bir açık tampondan diğerine geçiş yapar. Eğer sadece iki dosya açıksa,
        açık tamponlar arasında geçiş yapar.